شامپو

شامپو

شامپو

کلمه شامپو از ریشه زبان سانسکریت در هندی به معنای مالیدن، فشار دادن، ماساژ دادن می آید و در سال 1762 وارد زبان انگلیسی شده است. پوست کف سر و موها توسط ماده ای به نام سبوم که از ریشه های مو ترشح می شوند چرب و براق می شوند. این ماده چرب علاوه بر اینکه باعث درخشندگی و جلای موها میشود بعلت چربی خود جاذب گرد و غبار و کثیفی نیز می باشد. فلسفه وجودی شامپو برداشتن این کثیفی و چربی هاست طوریکه بیش از اندازه پوست سر و مو خشک نشوند.

شامپوی خوب

شامپو

یک شامپوی خوب باید بتواند تمام سطوح موهای موجود بر روی سر را که مساحتی حدود 50 الی 90 برابر کل پوست سر را دارند به خوبی تمیز نماید و چربی و کثیفی ها را برطرف نماید اما در حدی که میزان سبوم پوست سر در حد نرمال باقی بماند. این مساله وظیفه ماده ای به نام سورفاکتانت است که در کلیه شامپوها وجود دارد. این ماده از دو قطب تشکیل شده است یکی قطب آب دوست یا هیدروفیل و دیگری قطب چربی دوست یا لیپوفیل. این خاصیت باعث میشود که کثیفی های موجود در سر و موها به قطب چربی دوست متصل شوند و همراه با قطب آب دوست که به آب متصل شده شسته شده و از مو وسر کنده شوند.

چرا از صابون نباید استفاده کرد؟

شامپو

صابون به دو علت پاک کننده مناسبی برای موها نیست. اول اینکه PH بالایی دارد و این PH بالا باعث صدمه به پوست سر و موها می شود. دوم اینکه صابون با املاح موجود در آب شهری وارد واکنش شده و املاح نمکی کلسیم تولید می کند که این املاح به موها چسبیده و باعث کدر شدن، شکننده شدن و سخت شانه شدن موها می شود. برای همین موضوع است که پس از شستشوی مو با صابون احساس می کنند موها ضخیم شده اند.

 

مواد تشکیل دهنده شامپو

شامپو

اگر قرار بود شامپو فقط شامل شوینده باشد موها حتما کدر، سخت و غیر قابل شانه کردن می شدند برای همین هر شامپو شامل مواد زیر است:

  • سورفاکتانت ها ( ماده اصلی شوینده)
  • عامل کف کننده
  • متعادل کننده های چسبندگی
  • عوامل شفاف کننده
  • تثبیت کننده های آنتی اکسیدان ها و UV Blocker
  • نگهدارنده ها
  • نرم کننده
  • بو
  • رنگ

انواع سورفاکتانت ها

شامپو

4 گروه اصلی در انواع سورفاکتانت ها بر اساس شارژ الکتریکی وجود دارد.

  • سورفاکتانت های آنیونیک
  • سورفاکتانت های کاتیونیک
  • سورفاکتانت های نان یونیک( بدون بار الکتریکی)
  • سورفاکتانت های آمفوتریک( شامل آنیون و کاتیون)

شامپوها معمولا حاوی چند مدل سورفاکتانت هستند ولی معمولا یکی از آنها غالب است.

نوع سورفاکتانت پاک کنندگی کف کنندگی تخریب کنندگی
آنیونیک +++ +++ ++
کاتیونیک ++ ++ +++
نان یونیک ++ + +
آمفوتریک ++ +++

*منظور از تخریب کنندگی میزان ایجاد التهاب در پوست سر و بدن میباشد.       

 

سورفاکتانت های آنیونی

شامپو

  • مهمترین این سورفاکتانت آلکیل سولفات، (Alkyl sulfates، (AS و آلکیل اتر سولفات،(Alkyl ether sulfat، (AES. این نوع پاک کننده ها معمولا در لیبل شامپو به نام های سولفات لوریل سدیم (Sodium lauryl sulfate) یا SLS و سولفات لوریت سدیم (Sodium laureth sulfate) یا SLES دیده می شوند.

خاصیت پاک کنندگی قوی دارند، حتی در آب سخت و پر املاح و سرد کف زیاد تولید می کنند و کمی هم خاصیت آسیب زدن به پوست را دارند. معمولا شامپوهای ارزانی هستند. معمولا در این شامپوها بخاطر ارزانی از ترکیبات آمونیوم، سدیم، تری اتانول آمین نیز استفاده میشود.

سورفاکتانت های کاتیونی

شامپو

مزایا : شانه زنی بهتر، خاصیت ضد الکتریسیته و نرم کنندگی

معایب: قدرت پاک کنندگی کم، قدرت کف کنندگی کم، ایجاد التهاب بیشتر

نمونه ها:Quaternary Ommanium Salts, Alkyl trimethylamonium, cetylpyridinium salts

سورفاکتانت های آمفوتریک

شامپو

معمولا این نوع سورفاکتانت ها را با ب سورفاکتانت انیونیک ترکیب می کنند تا از خاصیت های بی خطر بودن و نرم و ضخیم کنندگی استفاده  کنند. مشهورترین شامپو حاوی این نوع سورفاکتانت شامپوی بچه است که به پوست اسیب نمی رساند و چشم را نمی سوزاند.

چند نوع از این سورفاکتانت شامل : بتائین های با زنجیره بلند، ترکیبات زنجیره بلند ایمیدازونیس

سورفاکتانت های غیر یونی

این سورفاکتانت پاک کنندگی پایین و ایجاد التهاب و خارش پایین دارد. معمولا از اسیدهای چرب آلکالو نامیدها (Alkalonamide) استخراج می شود. برای ایجاد کف پایدار و غلیظ کردن شامپو بر ان اضافه می شوند.

سورفاکتانت های طبیعی

شامپو

معمولا از گیاهان استخراج می شوند خاصیت پاک کنندگی پایین دارند ولی ایجاد فوم می کند و معمولا در شامپوهای صنعتی از مقدار کمی سورفاکتانت های با منشا  گیاهی نیز استفاده می شود.

Decyl glucoside

شامپو

یک سورفاکتانت غیر یونی طبیعی است که در شامپوی بچه و شامپوی مخصوص پوست سر حساس استفاده می شود. این ماده از ترکیب گلوکز مشتق شده از نشاسته ذرت با اسید چرب مشتق از نارگیل بدست می آید.

این ماده کاملا با محیط زیست سازگار بوده و برای پوست های خیلی حساس ایده آل است. مصرف آن در افراد حساس به ذرت ممنوعیت دارد.

عامل ایجاد کف و فوم در شامپو

شامپو

معمولا ایجاد کف و فوم در شامپو با میزان پاک کنندگی ان ارتباط داده می شود در حالیکه هیچ ارتباطی بین کف و پاک کنندگی وجود ندارد. در حقیقت مواد کف زا برای ایجاد احساس پاک کنندگی در انسان به آ ن اضافه می شوند. از معروف ترین عناصر ایجاد کف در شامپو می توان به 2 مورد زیر اشاره کرد.

Louryl monoethanolamine, louryl diethanolamine

 

مواد سختی گیر آب

شامپو

آب شیر یا دوش معمولا حاوی مقادیر زیادی کلسیم و منیزیم هستند که به اصطلاح آب را سخت می کنند برای همین در شامپوها از مواد سختی گیر استفاده می شود تا کلسیم و منیزیوم ترکیب شده و سختی آب را بگیرند. اگر این سختی گرفته نشود کلسیم و منیزیوم تبدیل به نمک شده و به موها و پوست سر می چسبند و باعث کدر شدن و سخت شدن مو می شوند.

از مشهورترین مواد سختی گیر می توان به پلیفسفات ها وEDTA اشاره کرد.

 

غلیظ کننده ها:

شامپو

این خاصیت نیز برای ایجاد احساس پاک کنندگی بیشتر به شامپوها اضافه می شود در حالیکه غلظت شامپو هیچ ارتباطی با میزان پاک کنندگی آن ندارد. این خاصیت علاوه بر ایجاد احساس تمیز کنندگی بیشتر باعث می شود تا شامپو هدر نرود و راحت زمین نریزد و همچنین روی سر باقی بماند و کمتر به سمت چشم ها حرکت کند. مواد غلیظ کننده شامل : صمغ، نمک و غلیظ کننده های سلولزی می باشند.

عوامل شفاف کننده و روشن کننده :

این مواد به شامپو رنگ برق زننده و مروارید گونه می دهند شامل: استیرات منیزیوم stearate Mg وGlycol Mono ,distearate, Zno ,Acid Stearic وعوامل روشن کننده مثل ایزوپروپیل الکل

رنگ و بو

شامپو

رنگ و بو به شامپو اضافه می شود تا احساس بهتری نسبت به محصول داشته باشید گرچه این مواد می توانند باعث ایجاد التهاب پوست سر و واکنشهای التهابی و صدمه به لایه بیرونی مو شوند.

نگهدارنده ها :

شامپو

موادی هم برای افزایش طول عمر و نگهداری شامپو به آن اضافه می شود مانند:

فنوکسی اتانول (Phenoxy ethanol)، متیل و  اتیل پارابن (Paraben)، ایزوتیازولینون (Isothiazonilone)، سدیم بنزوات (Sodium benzoate) وهیدانتونین ( Hydantoin)

بتازگی مشخص شده که این مواد نگهدارنده عوارض منفی بر روی مو و پوست بدن دارند و برای همین اکثر شامپوهای خوب از این مواد عاری شده اند و با افتخار علامت Paraben free را روی محصولات خود ثبت می کنند.

حالت دهنده و نرم کننده مو:

شامپو

موادی هم برای نرم کردن و حالت دهندگی به شامپو اضافه می شوند شامل Cetyl alchol که باعث راحت شانه شدن و آبدار شدن مو می شود و Cetrimonium bromideکه الکتریسیته ساکن مو را از بین می برد وباعث درخشندگی مو می شود.

نوشته های مرتبط
یک پاسخ بنویسید