شیمی درمانی یکی از درمان های سرطان است که شایع ترین عارضه آن ریزش مو است. این درمان برای افرادی که به انواع سرطان ها مبتلا هستند، مورد استفاده قرار می گیرد. در کنار مزیت های بسیاری که شیمی درمانی دارد، ریزش مو را می توان نوعی عیب به شمار آورد.
زمانی که موهای شما دچار ریزش می شود، در آن لحظه متوجه تاثیر موها در ظاهر خود خواهید شد. یکی از ترسهایی که افراد مبتلا به سرطان با آن درگیر هستند، ریزش مو است. ریزش مو در اثر شیمی درمانی در موهای سر، ابرو ها، مژه ها و کلیه موهای بدن اتفاق خواهد افتاد.
با روش های متفاوتی می توان نگرانی های افراد را کاهش داد. صحبت با تیم های مراقبت از سرطان و افرادی که در این حیطه به فعالیت مشغول هستند می تواند تا حدود زیادی استرس و نگرانی را از این افراد دور کند.
بدین طریق آمادگی لازم برای پذیرش عوارض جانبی شیمی درمانی را بدست خواهند آورد. در ادامه این مقاله دلایل ریزش مو در اثر شیمی درمانی و راه های مقابله با آن را مورد بررسی قرار می دهید.
ریزش مو در اثر شیمی درمانی به چه دلیلی اتفاق می افتد؟
داروهایی که در شیمی درمانی مورد استفاده می شود، به حدی قدرتمند هستند که سلول های بدخیم و سرطانی را هدف قرار می دهند. این داروها به سلول های در حال رشد بدن نیز حمله می کنند. یکی از این سلول ها در ریشه موها قرار دارد. به همین دلیل ریزش مو در اثر شیمی درمانی ایجاد می شود.
این ریزش ها در کل بدن ایجاد می شوند. به همین ترتیب موهای بدن از جمله سر، ابرو، مژه، زیر بغل و سایر نقاط بدن دچار ریزش می شوند. برخی از داروهایی که در شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد در دوز های متفاوت ممکن است طاسی کامل را در سر ایجاد کنند. به همین دلیل در ابتدا در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک یا تیم مراقبت های ویژه صحبت کنید. این افراد می توانند شما را از عوارض و اثرات این داروها آگاه کنند.
بیشتر افرادی که دچار ریزش مو در اثر شیمی درمانی می شوند به طور موقت موهای خود را از دست می دهند و بعد از پایان درمان از سه تا شش ماه بعد مجدداً موهای آنها رشد خواهد کرد. گرچه ممکن است بافت و رنگ موهای رشد کرده با موهای قبلی آنها تفاوت داشته باشد.
افرادی که دچار ریزش مو در اثر شیمی درمانی هستند چه انتظاری دارند؟
افراد مبتلا به سرطان بعد از دو تا چهار هفته از شروع شیمی درمانی، ریزش در موهای خود را مشاهده خواهند کرد. این ریزش ها ممکن است به تدریج و به صورت توده های انبوه ایجاد شود. به گونه ای که هنگام شانه کردن و خوابیدن روی بالش شاهد ریزش بسیار زیادی از موهای خود خواهند بود.
در طول درمان و تا چند هفته بعد از آن ریزش در موها ادامه خواهد داشت. با توجه به درمان و دوز های مصرفی داروهای شیمی درمانی، ریزش در هر فرد می تواند متفاوت باشد. در این مدت زمان ممکن است، موها نازک شوند یا به کلی از بین بروند. به همین دلیل نمی توان به طور قطع ریزش مو در اثر شیمی درمانی را در هر فردی یکسان توصیف کرد.
کسانی که به سرطان مبتلا هستند از ریزش مو به عنوان عارضه جانبی نگران کننده یاد می کنند. زیرا زمانی که خود را در آینه نگاه می کنند با تغییرات ظاهری، به یاد بیماری خود می افتند و ممکن است روحیه آنها به شدت تحت تاثیر منفی قرار گیرد.
بعد از ریزش مو در اثر شیمی درمانی، موها چه زمانی رشد می کنند؟
همانطور که گفته شد شیمی درمانی حاوی داروهای شیمیایی موثری است که سبب ریزش مو در افراد می شود. این داروها برای درمان سرطان بسیار مناسب هستند. به همین دلیل به عنوان درمانی موثر مورد استفاده قرار می گیرند. متاسفانه ریزش مو در اثر این داروها عارضه ای است که نمی توان از آن اجتناب کرد با این حال نگرانی در مورد رشد مجدد موها بعد از این درمان وجود ندارد. زیرا تا چندین هفته بعد از شیمی درمانی، موها به طور کامل بهبود پیدا می کنند و رشد مجدداً خود را از سر می گیرند.
با این حال با رشد مجدد موها ممکن است بافت و رنگ آنها با قبل تفاوت داشته باشد. به همین دلیل مراقبت بیشتری لازم است. به عنوان نمونه ممکن است موها به رنگ خاکستری رشد کنند. جای هیچ گونه نگرانی نیست زیرا این امر با بازگشت عملکرد طبیعی سلول های سازنده رنگدانه در موها به رنگ اولیه بازخواهد گشت.
آیا می توان از ریزش مو در اثر شیمی درمانی جلوگیری کرد؟
در واقع درمانی وجود ندارد که ضمانت کند که از ریزش مو در اثر شیمی درمانی جلوگیری خواهد کرد ولی با به کارگیری بعضی راهکارها می توان تا حدودی این عارضه را کنترل کرد. در ادامه روش هایی را مورد بررسی قرار می دهیم که می تواند به افرادی که دچار این عارضه هستند کمک کند تا از اعتماد به نفس بالاتری برخوردار شوند.
1- استفاده از کلاه های خنک کننده پوست سر (هیپوترمی پوست سر)
زمانی که تزریق شیمی درمانی صورت می گیرد، از نوعی کلاه های خنک کننده استفاده می شود که روی سر قرار می گیرد و با خنک کردن پوست سر باعث کاهش جریان خون در پوست سر میشود. با کاهش جریان خون در پوست سر میزان کمتری از داروی شیمی درمانی به ریشه های مو میرسد و بدین طریق ریزش مو در اثر شیمی درمانی کمتر خواهد شد.
خنک سازی پوست سر چقدر موثر است؟ آیا هنوز هم می توانم موهایم را از دست بدهم؟
میزان ریزش موی شما پس از استفاده از کلاههای خنک کننده پوست سر به میزان سلامت مو و پوست سر شما قبل از شروع درمان بستگی دارد. همچنین به نوع و دوز داروی شیمی درمانی که دریافت می کنید بستگی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر ، با پزشک خود صحبت کنید.
مطالعات نشان داده است كه خنك كردن پوست سر می تواند از 10٪ تا 100٪ مواقع عمل كند. این امر پیش بینی میزان تاثیر خنک کننده پوست سر را برای شما دشوار می کند.
اکثر مطالعات نشان داده است که افراد هنگام استفاده از خنک کننده پوست سر ، موهای کمتری از دست می دهند و از پوشش سر یا کلاه گیس کمتر استفاده می کنند.
حتی با خنک شدن پوست سر ، به تدریج پس از شروع درمان مقداری از ریزش مو طبیعی است. این ممکن است منجر به ریزش کامل مو نشود. با ادامه استفاده از خنک کننده پوست سر در طی شیمی درمانی ، ممکن است ریزش آن کاهش یابد.
حتی اگر از یکی از روش های خنک کننده پوست سر استفاده کنید ، هیچ تضمینی وجود ندارد که مقدار قابل توجهی مو از دست ندهید و نیاز به کلاه گیس نداشته باشید.
آیا تحمل خنک شدن پوست سر سخت است؟
بیشتر افراد تحمل خنک شدن پوست سر را تحمل می کنند ، اما حدود 30٪ تا 50٪ از اوقات افراد دچار عوارض جانبی مانند سردرد ، حالت تهوع ، احساس سرما یا درد در پوست سر می شوند. برخی از افراد نیز این کلاه ها را به طور ناخوشایند سرد می دانند و به دلیل این عوارض جانبی تصمیم به قطع استفاده از خنک کننده پوست سر می گیرند.
آیا انجام خنک سازی پوست سر خطری دارد؟
در اثر خنک شدن ، احتمال کمی تحریک پوست سر یا پیشانی شما وجود دارد.
برخی از افراد نگران سرایت و رشد سلولهای سرطانی به پوست سر هستند. احتمال بسیار کمی وجود دارد و استفاده از خنک کننده پوست منجر به سرایت سرطان به پوست سر نمیگردد.
2- ماینوکسیدیل
این دارو برای درمان ریزش مو در اثر شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع برخی از تحقیقات این ماده می تواند رشد موها را بعد از شیمی درمانی تسریع کند.
راهکارهایی قبل از درمان برای کنترل ریزش مو در اثر شیمی درمانی
- با موهای خود مهربان باشید: استفاده از مواد شیمیایی مانند انواع رنگ های مو، بی رنگ کننده مو، نرم کننده و وسایل گرمایشی ماننند سشوار و اتوی مو قبل از درمان می تواند در ریزش مو در اثر شیمی درمانی تاثیر گذار باشد.
- موهای خود را کوتاه کنید تا بتوانید مراقبت های لازم را راحت تر انجام دهید.
- پوشاندن سر: انتخاب نوع پوشش سر در این دوره می تواند به شما کمک کند تا بعد از ریزش مو در اثر شیمی درمانی بتوانید بهتر آن را بپذیرید. برای خود در این دوره کلاه گیس یا پوشش مناسبی را انتخاب کنید.
راهکارهایی برای کنترل ریزش مو بر اثر شیمی درمانی در طول درمان
- از شامپو ملایم و برس های نرم استفاده کنید. همچنین سعی کنید بیش از حد موهای خود را نشویید.
- موهای سر خود را بتراشید. زیرا در برخی از مواقع در طول درمان احساس خارش و سوزش در پوست سر ایجاد می شود که با تراشیدن موها کاهش پیدا خواهد کرد.
- از پوست سر در برابر آفتاب و هوای سرد محافظت کنید. در واقع پوشاندن سر می تواند از ایجاد سرماخوردگی جلوگیری کند.
روش هایی بعد از درمان برای مدیریت رشد موهای جدید
- از موهای جدید خود مراقبت کنید و از مواد آرایشی و شیمیایی روی آنها استفاده نکنید.
- صبر داشته باشید تا موهای شما به طور کامل رشد کند.
جهت اطلاعات بیشتر مقاله عوامل موثر بر رشد مو ها را مطالعه نمایید.
نتیجه گیری
شیمی درمانی در افراد مبتلا به سرطان می تواند ریزش مو را به همراه داشته باشد. این امر کاملاً اجتناب ناپذیر است با این حال با راهکارهایی مانند استفاده از کلاه گیس، برخی از داروها و مراقبت های ویژه می تواند ریزش مو در اثر این روش درمانی را کاهش داد. همچنین بعد از درمان تا چند هفته موهای شما رشد مجدد خود را آغاز می کند بنابراین نگرانی از این بابت نداشته باشید.
