بافت شناسی موها

مو به عنوان یکی از ضمائم پوستی تغذیه اش از طریق عروق ناحیه درم ( لایه میانی پوست ) بوده و ساخت و رشد و نمو موها در منطقه ای به نام درمال پاپیلا در واحدی به نام پیاز یا فولیکول مو انجام میشود.

فولیکول یا پیاز مو محل ساخت و رشد موهاست. غده چربی که در کنار فولیکول مو وجود دارد با ترشح خود موجب درخشندگی مو ها میشود همچنین عضله ای در کنار ساقه مو درون پوست وجود دارد که با انقباض آن ساقه مو به حالت سیخ شده در میاید . ترس هیجان و سرما میتواند باعث سیخ شدن موها بشود.

 

دانستن چگونگی تغذیه و رشد موها در فهمیدن علل ریزش مو کمک بسیاری میکند.

باید این نکته را دانست که مویی که در سطح پوست ما دیده میشود حایز حیات نبوده و شامل سه قسمت است:

  • مرکز مو یا مغز مو

این قسمت فقط در موهای نهایی (بالغ) یا ترمینال دیده میشود.

  • لایه میانی

    یا قشر مو

که بیشترین ضخامت موها را در این قسمت میبینیم که رنگدانه های مو در این قسمت وجود دارند.

  • لایه خارجی یا کوتیکول مو

که به لایه شاخی هم معروف است. در حین رنگ کردن موها این قسمت رنگ گرفته و بعلت حالت شاخی آن خشکی یا نرمی مو را موجب میشوند .

 

بافت شناسی موها

موی (کرکی) ویلوس یا لانگو چیست؟

موها در دوران جنینی کرکی بوده به نام موهای ویلوس یا لانگو نامیده میشوند اما اواخر دوره جنینی و بعد از تولد تعداد زیادی از این موهای کرکی دچار ریزش شده ولی این ریزش مو محدود و غیر مرضی محسوب میگردد . به تدریج موها از حالت کرکی به صورت موهای (بالغ) نهایی یا ترمینال در می آید که این فرآیند در دوران بلوغ به نهایت خود میرسد.

در زیر میکروسکوپ موهای ترمینال دارای ساختمان کامل شامل مغز ، قشر، و کوتیکول بوده اما در موهای کرکی مغز دیده نمیشود. در برخی مشکلات ریزش مو، تبدیل موهای ترمینال به کرکی باعث کاهش حجم موها میشود. بطور مثال در ریزش موی آندروژنیک (مردانه) چنین تغییری مشاهده میگردد.

بافت شناسی موها

کار یا وظیفه فولیکول مو چیست؟

فولیکول مو وظیفه ساخت و رشد طولی موها را بر عهده داشته و بر اساس دوره هایی بصورت متناوب فعال شده و رشد موها را موجب شده و در دوره استراحت موجب ریزش موها میگردد.

رشد موهای بدن تابع چرخه ایست که شامل سه فاز یا دوره است و برای هر تار مو این سه دوره اتفاق می افتد حال اینکه یکسری از موها سرعت و دوره رشدی طولانی تری داشته و برخی دوره استراحت طولانی تری دارند.

چرخه رشد و ریزش مو چگونه است؟

بصورت کلی سه دوره در رشد هر تار مو وجود دارد:

  • دوره رشد یا آناژن

درین دوره موها بصورت طولی رشد کرده فولیکول در عمقی ترین سطح خود قرار داشته با یک رگ خون دهنده مرتبط بوده و موجب تغذیه ریشه مو میگردد. طول این دوره بر اساس محل رویش مو متغیر است و متوسط رشد موها در این دوره روزانه بین 3دهم میلیمتر تا  پنج دهم میلیمتر میباشد. موها گاهی تا 20 سانتیمتر در سال رشد میکنند و این دوره میتواند تا 8 سال هم طول بکشد.

  • دوره انتقالی یا کاتاژن

در این دوره که نسبت به سایر دوره های چرخه رشد مو کوتاه تر است، بین فولیکول مو تا رگ خوندهنده فاصله ای افتاده رشد موها دچار توقف شده و به تدریج به سمت آخرین دوره چرخه رشد مو خواهد رفت.  زمان این دوره بین چند روز تا یکماه متغییر است.

  • دوره ریزش و خواب یا تلوژن

در این دوره موها از فولیکول جدا شده و ریزش مو ایجاد خواهد شد. در انتهای این دوره فولیکول مجددا ارتباط خود را با رگ تغذیه کننده برقرار کرده موی جدیدی از فولیکول بیرون آمده و با تغذیه چرخه جدیدی شکل خواهد گرفت. در برخی از انواع ریزش مو دوره تلوژن طولانی شده گاه هیچ موی جدیدی رشد نکرده و گاهی فولیکول هم از بین میرود و احتمال رویش موی جدید صفر خواهد بود. این دوره اگر طولانی شود یا درصد بالایی از موها را در بر بگیرد می تواند موجب ریزش موی مرضی گردد.

نکته مهم در ریزش مو این است که در چرخه رویش-ریزش زمان رویش و فاز آناژن بلندترین دوره بوده و تعداد زیادی از موها در دوره آناژن قرار دارند.

بافت شناسی موها

مدت زمان و طول دوره های رویش و ریزش مو  چقدر است؟

از نظر محل رویش موها تفاوتهایی در مدت زمان ریزش مو و درصد موهای در حال رشد وجود دارد :

در موهای سر 85 درصد موها در فاز رشد (آناژن) بوده طول دوره ریزش مو 3تا4 ماه است.

در موی ریش موهای آناژن 70 درصد بوده و مدت زمان تلوژن 2ماه است.

درموی  سبیل  65 درصد موها فاز آناژن بوده و طول دوره ریزش یک و نیم ماه است.

در موی زیر بغل 30 درصد موها در فاز رشد بوده و طول دوره ریزش سه ماه است.

موهای ناحیه تناسلی یا بیکینی 30 درصد در فاز رشد بوده مدت زمان ریزش مو 3 ماه است.

در دست و پا موهای فاز رشد 20 درصد بوده مدت زمان فاز ریزش موها چهار و نیم الی شش ماه است.

بطور کلی در پی دوره های رشدموی 2تا 8 ساله، یک دوره کوتاه 2تا 4 هفته قرار دارد که مو وارد دوره استراحت و ریزش میشود که حدود 3تا 4 ماه به طول انجامیده و مجددا رویش موی جدید اتفاق خواهد افتاد.

چند درصد موها در حالت طبیعی در فاز ریزش هستند؟

بصورت معمول بین 10تا 17 درصد موهای ناحیه سر در حال استراحت و ریزش هستند

بافت شناسی موها

مقدار طبیعی ریزش مو چقدر است؟

برای موهای ناحیه سر ریزش روزانه 50 تا 100 تار مو طبیعی بوده و به طور معمول حین حمام یا شانه کردن مو ریزش دیده میشود.

در آخر ذکر این نکته مهم است که گاهی دوره های کوتاه مدتی از ریزش مو به علتهایی چون به وجود بیماریهای طول کشنده یا شدید دیده میشود که پس از درمان و رفع کسالت این مشکل به خودی خود درمان شده و عارضه ای نخواهیم داشت.

برای اطلاع از انواع ریزش موی مرضی به مقاله مربوطه مراجعه فرمایید

نوشته های مرتبط
یک پاسخ بنویسید