عفونت یا آلودگی مو توسط عوامل قارچی، که تریکومایکوز نیز نامیده می شود، یکی از عفونتهای رایج در انسان است. عوامل شایع ایجاد کننده عفونت مو، درماتوفیت ها، گونه های Malassezia و عوامل ایجاد کننده ای به نام Piedra هستند. دو مورد قبلی می توانند باعث ایجاد ناراحتی قابل ملاحظه ای شوند و همچنین باعث واکنش های ایمنی بدن به شکل کرین (کچلی) و شورره خارش و التهاب می شوند. علت ایجادکننده تریکومایکوزیس، همراه با جنبه های بالینی و درمان آن، در اینجا خلاصه ارائه می شود.
تريكومايكوزیس بر اساس تعريف: به بيماري هایي از مو كه منشا قارچی دارند، اطلاق میشود. این مسأله از این بیماری به دلیل مشکل زیبایی ناشی از ریزش مو نگرانی زیادی ایجاد می کنند. آنتی ژن های این قارچ ها می توانند موجب برانگیختن التهاب شدیدی شوند که ممکن است فرد را مستاصل و درمانده کند. عفونت های باکتریایی یا ویروسی در پی این التهاب در مکانهایی غیر از پوست سر ممکن است باعث ایجاد دوره های مکرر عفونت شوند. ممکن است عفونت خواهر و برادر و هم مدرسه ای فرد را نیز درگیر کند و موجب اپیدمی کچلی شود.
این قارچ ها مستقیما بر روی فولیکول های مو تاثیر کرده و موجب ریزش مو می شوند
درماتوفیت های ایجاد کننده تریکومیکوز ممکن است ،انسانی، زئوفیلیک، حیوانی، یا ژئوفیلیک، با منشأ خاک، باشد. توانایی رشد درماتوفیت ها بر روی مو را می توان به راحتی با استفاده از روش طعمه مو، نشان داد كه شامل قرار دادن موهای استریل (استون زده شده و خشك شده) در یك گلدان حاوی خاک است. قارچهای موجود در خاک شروع به حمله به مو می کنند و با استفاده از مو به عنوان بستری برای تولید کلنی قارچ استفاده کرده و این مسأله میل آنها به استفاده ازمو را نشان می دهد. برخی از گونه های درماتوفیت همچنین می توانند موجب سوراخ شدن ساقه مو شوند.
تینه آ کاپیتس، شایع ترین عفونت قارچی است که معمولاً در کودکان در بازه سنی5 تا10 سال دیده می شود. کودکان پسر بیشتر مورد آلودگی قرار می گیرند. این عفونت معمولاً از طریق استفاده از تیغ های آلوده یا وسایل آرایشی مثل قیچی درآرایشگاههایی که رعایت اصول بهداشتی انجام نمی شود، منتقل می شود. عفونت همچنین از طریق وسایل شخصی مانند حوله، شانه و برس مو اتفاق می افتد.
انواع تظاهرات بافتی در عفونت های قارچی پوست سر
انواع التهابی تینه آ کاپپیتس شامل انواع کرئون ، فاووس ، آبسه و پوستیکول (پوسته ریز) است.
انواع غیر التهابی مانند وصله خاکستری، نقطه سیاه، سبوروئیک، وصله صاف طاسی و نوع بدون کرک (نوع بزرگسالان)
کچلی (Tinea Capitis). در نوع دوم ، گسترش عفونت از پوست کم مو به پوست سر رخ می دهد ، که بیشتر در بزرگسالان دیده می شود. گاهی اوقات ممکن است مخلوطی از همه این انواع کچلی در یک بیمار مشاهده شود.
Kerion با تورم گره ای باتلاقی مانند همراه با پوسته هایی از ریشه مو مشخص می شود و در صورت عدم درمان ممکن است باعث ایجاد زخم شود.این زخم دردناک و حساس است. نوع آبسه ای خود را به صورت یک تورم باتلاقی قرمز ملتهب صاف و بدون پوسته های فولیکولی نشان می دهد. نوع پوستیولار همراه با چرک و پوسته ریزی است.
Favus نوع خاصی از کچلی است که توسط Tinea Schoenleinii و به ندرت توسط T. violaceum و M. gypseum ایجاد می شود و به صورت دانه های چند حلقه ای زرد-قرمز همراه با پوسته پوسته شدن و در نهایت بهم پیوستگی، تولید یک فرو رفتگی زرد شکل ظاهر می شود. جمع شدن میسلیوم (دانه های قارچ) همراه با بقایای سلولی موسوم به اسکولا با یک یا چند تار موی بلند در مرکز دیده می شود. اسکار و ایجاد جوشگاه همیشه دنباله ای از عفونت فاووس است
در انواع تینئوس کاپیتس ،غدد لنفاوی منطقه ای در ناحیه گردن و اکسیپیتال بزرگ می شوند ، دردناک و حساس هستند ، به ویژه در نوع التهابی کچلی . کاپیتس التهابی اغلب با واکنشهای ‘id’ همراه است ، که به دلیل انتشار آنتی ژن های قارچی در جریان خون ناشی از مکانیسم ایمنی محلی در پوست اتفاق می افتد.
Tinea facei در کودکان بیشتر دیده می شود ، جایی که ممکن است مژه ها و ابروها درگیر شوند
Tinea barba عفونت ناحیه ریش در مردان بالغ، به دلیل مسایل زیبایی و ریزش مویی که ایجاد میکند، نگرانی قابل توجهی ایجاد می کند .ضایعات التهابی مانند کرئون و فاووس نیز می توانند در این منطقه ایجاد شوند.
عفونت موی کرکی را باید در سایر نقاط بدن به جز پوست سر جستجو کرد ، که ممکن است به صورت پاپول های کوچک در ضایعه ظاهر شود تایید عفونت مو درسایر نقاط بدن در ضایعات التهابی قارچی دشوار است ،میتوان این عفونت ها را از طریق تهیه محلول مرطوب در محلول هیدروکسید پتاسیم (KOH) بررسی نمود.
اشکال متنوع تریکومایکوزیس ناشی از درماتوفیت ها به عواملی مانند حدت و نوع ارگانیسم های آلوده کننده، محل درگیری، نوع موی آلوده، وضعیت ایمنی بیمار و وضعیت سلامت پوست درمکان های مختلف در بیمار بستگی دارد. .
تشخیص
تریکومایکوزیس ناشی از درماتوفیت ها به راحتی توسط یک پزشک پوست با تجربه تشخیص داده می شود و تحقیقات فقط در موارد مشکوک لازم است. برای تأیید تشخیص، نمونه گیری از موها در تریکومایکوزیس مهم است. موهای مبتلا به راحتی ازمحل جوش، مانند یک سنجاق از کوسن خارج می شوند. در انواع دیگر بیماری کچلی، تراشیدن ناحیه آسیب دیده با چاقوی جراحی صاف که باعث ایجاد موهای آسیب دیده، خرد شدن موها و پوسته های پوست سر می شود نسبت به کندن که ممکن است موهای غیر درگیر ایجاد کند، ارجح است.
نمونه گیری با گاز مرطوب یا سواپ استریل نیز می تواند نمونه مناسبی را برای کشت تولید کند. اسلاید مرطوب 40٪ KOH معمولی زیر میکروسکوپ نوری، اگرچه همیشه مثبت نیست، اما تأییدی است که اندوتریکس را نشان می دهد .
کشت ارگانیسم ممکن است زمانبر باشد اما شناسایی دقیق عامل آلوده را ممکن میسازد که با این تشخیص اغلب دوره درمان کوتاهتر خواهد شد. کشت ها در محیط اصلاح شده دکستروز آگار Sabouraud انجام می شود تا قارچهای زنده جدا شوند.
violaceum که متداول ترین عامل ایجاد بیماری کچلی است ، کلنی های مومی بنفش تولید می کند و مورفولوژی میکروسکوپی تعداد زیادی کلامیدوسپور را نشان می دهد.
